غلامرضا گلى زواره در شماره ی 8 ماهنامه ی مکتب اسلام در سال 85 نوشت:‏ مسلمانانى که براى نخستین بار به سورینام آمدند، آفریقائى هایى بودند که حکومت هلند آنان را به عنوان برده به آنجا آورد. آنها از سال 1667م به این کشور آمدند تا در مزارع نیشکر کار کنند. کارگرانى که از جاوه به استخدام هلند در آمدند، همه از مسلمانان شافعى‏مذهب بودند که از سال 1850 تا 1931م مهاجرت آنان به طول کشید. اسلام در بین افراد این جامعه هنوز پویایى لازم خود را داراست.
در سال 1982م 35% جمعیت سورینام مسلمان بودند که به این ترتیب بالاترین درصد جمعیت را در میان تمام کشورهاى امریکایى دارا هستند از این میزان در دوسوم جاوه‏اى، یک سوم هندى و بقیه آفریقائى، سرخ‏پوست آمریکایى و فلسطینى مى‏باشند. درصد جمعیت مسلمانان طى دهه‏هاى اخیر افزایش یافته است، افزایش آهنگ بالاى رشد طبیعى جمعیت، مهاجرت مسلمانان به این کشور و گروندگان جدید به اسلام، از علل بالابودن این درصد است...
اگرچه مسلمانان هویت زبانى و مذهبى را حفظ کرده‏اند ولى به دلیل تفاوت‏هاى فقهى و قومى تاکنون موفق نشده‏اند، جامعه‏اى یکپارچه به وجود آورند و بسیارى از آنان در شهر پاراماریبو(پایتخت) به تجارت اشتغال دارند. تعداد دیگرى نیز کشاورز هستند. هندى‏ها به لحاظ آگاهى‏هاى عقیدتى، وضع بهترى دارند. در سال 1973م از مجموع 13 وزیر، دو نفر و از 39 نماینده مجلس قانون‏گذارى، هشت نفر از آنان مسلمان بوده‏اند. سورینام به نه بخش تقسیم شده که دست کم مأمور عالى رتبه یک بخش به افراد مسلمان تعلّق دارد. برخى از مسلمانان صاحب تخصّص هستند و تعدادى نیز در آموزش‏هاى عالى اشتغال دارند. دولت اگرچه به مسلمین توجه مى‏نماید، ولى در آمارهاى خود، تعداد مسلمانان را کمتر از رقم واقعى، قید مى‏کند. در سورینام حدود دویست مسجد بنیان نهاده شده که مهم‏ترین آنها، مسجد جامع شهر پاراماریبو مى‏باشد که در سال 1932م دایر گردیده است. حدود 20 مدرسه قرآنى و سه مدرسه تمام وقت متعلق به مسلمانان، فعالیت دارند. اما در مدارس، عموماً معارف اسلامى تدریس نمى‏شود. در رادیو و تلویزیون رسمى سورینام مسلمانان ساعت‏هایى را براى معرفى برنامه‏هاى مذهبى خود در اختیار دارند. شوراى اسلامى مسلمانان این سامان از تبلیغات شدید مسیحیان که با امکانات مالى فراوانى توأم است، اظهار نگرانى نموده و مى‏کوشد با تأمین رفاه و فراهم‏آوردن تسهیلات بهداشتى و اقتصادى براى خانواده‏هاى فقیر، اجازه ندهد آنان مسیحى شوند(2).
تاکنون در سورینام، قرآن سه مرتبه به زبان هلندى ترجمه شده است. یکى از ترجمه‏ها متعلق به یک استاد هلندى و دو ترجمه دیگر توسط قادیانى انجام شده است. در سال 1929م مسلمانان، سازمان اسلامى سورینام را به وجود آوردند که تا سال 1978م توسط قادیانى‏ها اداره مى‏شد از آن تاریخ مسلمین جمعیتى به نام انجمن اسلامى سورینام تشکیل دادند. کمتر از 3% مسلمانان قادر به سخن گفتن و نوشتن به زبان عربى هستند. اگرچه اخیراً معلمانى از پاکستان و اندونزى براى تدریس دروس عربى و اصول اسلامى به سورینام رفته‏اند(3).

گویان‏
کشور گویان در شمال نیم قاره امریکاى جنوبى و در ساحل اقیانوس قرار گرفته است. آرواک‏ها نخستین ساکنان بومى گویان هستند که کاریب‏ها آنها را بیرون راندند. هلندى‏ها در سال 1616م اولین قلعه را در گویان بنا نهادند ولى انگلیسى‏ها در سال 1796م آنها را بیرون راندند. در نیمه دوم قرن بیستم جنبش استقلال‏طلبى با پیدایش احزاب مختلف از جمله حزب مترقى خلق شکل گرفت و جدّى جاکان رهبر این حزب در سال 1953م به نخست‏وزیرى مستعمره گویان رسید. در 26 مه 1966 استقلال گویان از طرف انگلیسى‏ها به رسمیت شناخته شد و گویان به یکى از اعضاى مشترک‏المنافع انگلستان مبدّل گردید. در سال 1970م قانون اساسى کشور، مورد تجدید نظر قرار گرفت و نظام جمهورى بر آن حاکم گشت(4).
گویان به عنوان پنجاه و ششمین کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامى، حدود یکصد و سى هزار مسلمان دارد که 17% جمعیت این سرزمین را تشکیل مى‏دهند. اسلام در قرن 16 میلادى توسط آفریقائى‏ها و سپس مسلمانان شبه قاره هند وارد این کشور شد.
قبل از سال 1960م مبلغین مسلمان که به گویان سفر مى‏کردند، تنها از شبه قاره هند مى‏آمدند به همین دلیل تنها مذهب حنفى رشد و گسترش یافت. پس از سال 1966م نسل جوان مسلمانان گویان، مشتاق برقرارى ارتباط با جهان عرب شدند. در این سال کشورهاى مصر، عراق و لیبى در مرکز حکومت گویان سفارت‏خانه دایر کردند و سرانجام مسلمانان عرب زبان براى کمک به برادران مسلمان خود به گویان سفر کردند. در سال 1977م یکى از مقامات بلندپایه لیبى به این کشور سفر کرد و فعالیت‏هاى سودمندانه‏اى در زمینه تبلیغات اسلامى ارائه نمود. در سال 1996 رئیس جمهور گویان از برخى کشورهاى خاورمیانه نظیر کویت، سوریه، بحرین، قطر، امارات متحده عربى و لبنان دیدن کرد. مبلغان مذهبى پاکستانى یا هندى نیز از جامعه مسلمانان گویان بازدید کرده‏اند و از وضع فرهنگى و اجتماعى آنان احساس رضایت نموده‏اند. نهایت تلاش آنان متحدکردن مسلمانان بود.
در سال 1979م (1357ه.ش) با وقوع انقلاب اسلامى در ایران، مبلغین شیعه به گویان گام نهادند و در دو منطقه عمده اسکان گزیدند. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامى دکتر محمد غازى را که حافظ و قارى قرآن بوده، به گویان فرستاد، این کار به دعوت مجمع مسلمانان گویان به منظور آموزش و برقرارى همکارى‏هاى مذهبى با دانشگاه بین‏المللى مطالعات نوین و اتحادیه جوانان مسلمان گویان انجام گرفت. بعد گویان با حوزه علمیه قم رابطه برقرار کرد. حجةالإسلام و المسلمین محمد حسین ابراهیمى که براى امور تبلیغى به گویان رفته بود و مدتى مدیریت کالج مطالعات عالیه اسلامى کشور مزبور را عهده‏دار بود و براى نشر معارف اسلامى در گویان فعالیت‏هاى رادیویى و تلویزیونى داشت در 15 اردیبهشت 1383 هنگام انجام برنامه‏هاى فرهنگى به دست عده‏اى افراد خودفروخته و جنایتکار به شهادت رسید بدین‏گونه شیعیان گویان با تأسف فراوان مُبلّغى قدرتمند و امام‏جمعه خود را از دست دادند.
از آنجایى که زبان مادرى بسیارى از مسلمانان گویان زبان اُردو است، در گویان امروز، این زبان رسانه مهم تبیین و حفظ فرهنگ مسلمانان جنوب آسیاست و ادبیات و شعر آن بسیار نزدیک به نظایر فارسى است اما به علت کثرت استفاده از زبان انگلیسى و ترویج زبان عربى توسط برخى مؤسسات اسلامى در گویان، اردو به حاشیه رانده شده است. اکنون جوانان علاقه‏مند در برنامه‏هاى تعدادى از مساجد مى‏توانند زبان عربى و اردو بیاموزند.
امروزه در گویان چند گروه اسلامى فعال وجود دارد که عبارتند از سازمان اسلامى مرکزى گویان حجةالعلماء، سازمان جوانان مسلمان، اتحادیه اسلامى گویان، هیأت مسلمانان گویان، انجمن اسلامى صدر گویان متحد، جماعت تبلیغ، مرکز اسلامى شهر رُزهال.
مسلمانان در گویان سازماندهى خوبى دارند. مسجد، محل حضور و همدلى مسلمانان محلى است و نوجوانان و کودکان در مساجد و مدارس محلى آموزش‏هاى اسلامى را مى‏آموزند. ازدواج مسلمان گویان تنها بین آنان انجام مى‏شود، نه با غیر مسلمان و این امر اتحاد آنان را تقویت مى‏کند. رواج نمادهاى جدید از فرهنگ و هنر اسلامى همچون معمارى مساجد و سایر بناها و نیز استفاده از پوشش اسلامى براى بانوان بخشى از فرایند اسلامى شدن را به نمایش مى‏گذارند. همه‏ساله شمارى از مسلمانان گویان به سفر حج مى‏روند.
در کشور گویان عید فطر و قربان و سالروز میلاد نبى‏اکرم‏صلى الله علیه وآله تعطیل رسمى است و در روز میلاد پیامبر، مراسم ویژه‏اى برگزار مى‏شود. برگزارکنندگان این جشن مى‏گویند هدف از برگزارى چنین برنامه‏هایى بزرگداشت رسول اکرم‏صلى الله علیه وآله و برشمردن تلاش‏هاى آن حضرت است، همچنین این جشن‏ها کوششى براى شکرگزارى به درگاه الهى از جهت لطف بعثت پیامبر است. عزادارى ایام محرم توسط هندى‏ها به گویان انتقال یافته است. این مراسم به تازیا (تعزیه) معروف است که با حرکت گروه سوگوار در سطح شهر و با شرکت مسلمانان و حتى غیر مسلمانان به خصوص هندوها برگزار مى‏شود. در زمان حضور استعمارگران اروپایى، این مراسم حرکتى مقاوم بود که آفریقائى‏ها و هندوها را در برابر اَبَرقدرت‏ها متحد مى‏ساخت، در نتیجه از جهان گوناگون به ویژه از سوى غربى‏ها براى جلوگیرى از برپایى عزادارى مذکور فشارهایى صورت مى‏گرفت(5). مسلمانان در پارلمان و هیأت وزیران گویان حضور دارند. آنان در احوالات شخصى، خانواده و حقوق مربوط به ارث، مطابق احکام اسلامى عمل مى‏کنند.

پی نوشت ها:
1) گیتاشناسى کشورها، ص‏281 - 282.
2) سرزمین اسلام، ص‏604 - 605، اقلیت مسلمان در جهان امروز، ص‏245 - 246.
3) مجموعه مقالات اسلام در آمریکا، ص‏58 و 192.
4) گیتاشناسى نوین کشورها، ص‏375.
5) اسلام در سرزمین‏هاى دور، مجله مسجد، اردیبهشت 1384، نشریه گلبانگ، یکشنبه 6 مهر 1382. آینه پژوهش، شماره 86، ص‏120.